Skip to content

Centrum doradztwa

Nasz poradnik dot. mienia wchodzącego w skład małżeńskiej wspólnoty majątkowej

Wysłane przez:
Opublikowany w: Prawo rodzinne, Sprawy rozwodowe
Opublikowano w dniu: 24/06/2020

Kiedy podczas procesu rozwodowego dzielony jest wspólny majątek małżeństwa, często zakładamy że wszelkie dobra zostaną automatycznie podzielone równo pomiędzy obie strony.

W rzeczywistości możliwe jest jednak, że jednemu ze współmałżonków zostanie przydzielona większa część majątku, oszczędności, inwestycji i nawet emerytury, a wszystko to zależne jest od przeszłej, obecnej i przyszłej sytuacji finansowej obu współmałżonków, którzy zaczynają nowy etap życia osobno.

Zrozumienie zasad regulujących stosunkowo skomplikowane prawo rozwodowe może być problematyczne, dlatego też ważnym jest aby zgłosić się do odpowiedniego specjalisty mogącego wesprzeć Cię w tym trudnym dla Ciebie czasie.

Czym jest mienie wchodzące w skład małżeńskiej wspólnoty majątkowej?

Mienie wchodzące w skład małżeńskiej wspólnoty majątkowej można zdefiniować najprościej jako ‘ogół aktywów finansowych nabytych przez Ciebie lub Twojego partnera/partnerkę w trakcie trwania Waszego małżeństwa’.

Na wniosek rozwodowy złożony do sądu przez jednego z małżonków, mienie to podlega podziałowi pomiędzy obie strony procesu rozwodowego.

W majątek ten wliczamy zazwyczaj takie rzeczy jak dom rodzinny, emerytura, inwestycje, a także oszczędności. Majątek małżeński może również obejmować każdą nieruchomość nabytą przed datą zawarcia związku małżeńskiego jeśli tylko została ona zakupiona w celu wykorzystania jej jako dom rodzinny, w tym wszelkie meble zakupione na potrzeby wyposażenia tego miejsca zamieszkania.

Mienie wchodzące w skład małżeńskiej wspólnoty majątkowej określane jest czasem również jako właśnie majątek małżeński, aktywa małżeńskie, majątek rodzinny lub majątek wspólnotowy.

Czym nazywamy mienie pozostające poza małżeńską wspólnotą majątkową?

Majątek małżeński jest rzeczą odrębną od majątku pozamałżeńskiego, który to składa się z aktywów finansowych nabytych przez jednego z małżonków przed lub po okresie trwania związku małżeńskiego. Wliczamy w nie między innymi spadki, firmy rodzinne, a także nieruchomości zakupione na własną rękę.

Kto decyduje o podziale majątku małżeńskiego w przypadku rozwodu?

Kiedy rozstajesz i ostatecznie rozwodzisz się ze swoim dotychczasowym mężem lub żoną, musicie wspólnie dojść do porozumienia odnośnie tego jak Wasz majątek zostanie podzielony – a wszystko to w nadziei na to, że po wszystkim oboje będziecie usatysfakcjonowani otrzymaniem sprawiedliwej i rozsądnie przydzielonej części aktywów nabytych podczas Waszego małżeństwa.

Jeśli jednak ugodowe rozwiązanie tej kwestii przez parę jest niemożliwe, to sąd podejmie ostatecznie decyzję w ich imieniu, a także w imieniu dzieci z tego związku.

Sąd jest ostatecznie uprawniony do nakazania jednej ze stron w postępowaniu rozwodowym wykonać jednorazową płatność na rzecz drugiej ze stron lub może postanowić o nałożeniu obowiązku wykonywania płatności periodycznie (co czasem określane jest mianem obowiązku alimentacyjnego wobec byłego małżonka, z ang. spousal maintenance), który to ma na celu zapewnienie danej stronie wsparcia finansowego otrzymywanego od swojego byłego partnera/partnerki przez określony okres czasu – najczęściej taki obowiązek alimentacyjny zostaje nałożony jeśli opieka nad dziećmi będzie sprawowana wyłącznie przez jedną ze stron.

Sąd ma obowiązek doprowadzić do sytuacji, w której obie ze stron będą mogły uniezależnić się finansowo od siebie nawzajem możliwie jak najszybciej. Jednocześnie obie ze stron mają obowiązek maksymalizacji swoich przychodów, a nie np. polegania na swoim byłym małżonku pomimo możliwości bycia samodzielnym finansowo (częściowo lub całkowicie).

Istnieją jednak pewne okoliczności, gdy jedna ze stron nie jest zdolna do pracy ponieważ na przykład pełni rolę głównego opiekuna małych dzieci lub cierpi na przewlekłe choroby, urazy lub ze względu na fakt bycia osobą niepełnosprawną. Brak zdolności generowania dochodów ma też oczywiście szeroko rozumiany wpływ na wszelkie kwestie finansowe jak np. możliwość wynajęcia nieruchomości, zaciągnięcia pożyczki, czy chociażby wzięcia kredytu hipotecznego.

W takich przypadkach sąd określi ile wsparcia powinien zapewnić były mąż lub żona oraz przez jaki okres czasu obowiązek taki ma na nich ciążyć. 

Co dzieje się z majątkiem małżeństwa w przypadku rozwodu na mocy prawa Wielkiej Brytanii?

Zgodnie z zasadami prawa brytyjskiego, nie ma większego znaczenia to kto konkretnie opłacił daną własność lub kto zgromadził oszczędności. W Anglii i Walii jakiekolwiek aktywa finansowe, które pozyskasz w trakcie trwania Waszego małżeństwa zgodnie z prawem należą jednocześnie do obojga z małżonków (np. jeśli wpłacasz regularnie pewną kwotę na swój fundusz emerytalny, to Twój mąż lub żona jest upoważniony/a do części tych funduszy nawet jeśli de facto nie mieli oni wkładu w ich gromadzeniu, sytuacja wygląda podobnie również jeśli w trakcie trwania małżeństwa odziedziczysz spadek po zmarłym członku rodziny).

Jak już wspomnieliśmy wyżej, majątek małżeński niekoniecznie musi zostać podzielony równo po połowie. Prawo Anglii i Walii stanowi, że każdy ze współmałżonków powinien liczyć na sprawiedliwe rozstrzygnięcie sporu, podczas którego wzięte pod uwagę zostaną takie kwestie jak sytuacja finansowa oraz, na tyle na ile to możliwe, rozwiązanie to powinno zaspokajać potrzeby finansowe obu stron.

W przypadku rozwodu Twój były partner musi być w stanie liczyć na odpowiednie zabezpieczenie – dlatego też jeśli celem osiągnięcia takiego rezultatu konieczne byłoby zadecydowanie o przekazaniu części Twojej emerytury byłemu już partnerowi/partnerce to sąd nie zawaha się podjąć takiej decyzji.

Jakie czynniki sąd bierze pod uwagę podczas decydowania o podziale majątku małżeńskiego?

Sąd weźmie pod uwagę szereg różnych czynników podczas podejmowania decyzji o podziale.

Będą to m.in.:

  1. Dochód, zdolność zarobkowa, posiadane nieruchomości i oszczędności zgromadzone przez obie strony, lub takie które zgromadzą one najprawdopodobniej w przyszłości;
  2. Potrzeby finansowe, obowiązki i zobowiązania obu ze stron, zarówno takie które strony posiadają w danym momencie, jak i takie z którymi będą się one najprawdopodobniej zmagać w przyszłości;
  3. Standard życia rodziny, do którego była ona przyzwyczajona przed rozpadem małżeństwa;
  4. Długość trwania związku małżeńskiego oraz wiek obu stron;
  5. Wszelkie niepełnosprawności fizyczne i psychiczne, na które cierpi którakolwiek ze stron;
  6. Wkład każdej ze stron wniesiony lub taki który strony wniosłyby najprawdopodobniej na rzecz dobrobytu rodziny, w tym opieka nad domem lub opieka nad dziećmi;
  7. Zachowanie każdej ze stron, jeśli uważa się że mogłoby ono mieć wpływ na wyrok w postępowaniu sądowym.

Sąd rozważy każdą z wyżej wymienionych kwestii i postara się podjąć możliwie najbardziej sprawiedliwą decyzję co do tego w jaki sposób podzielony zostanie majątek rodzinny, mając również na względzie sytuację osób zaangażowanych.

Co prawo Wielkiej Brytanii mówi o podziale mienia niewchodzącego w skład małżeńskiej wspólnoty majątkowej podczas rozwodu?

Podział majątku pozamałżeńskiego może być procesem bardziej złożonym od podziału mienia wchodzącego w skład małżeńskiej wspólnoty majątkowej rozwodzących się osób.

Prawo zezwala na zwrócenie się do sądu z prośbą o nieuwzględnianie majątku pozamałżeńskiego podczas decydowania o podziale, ale wniosek taki może zostać odrzucony jeśli majątek ten został w jakiś sposób wykorzystany podczas trwania Twojego związku małżeńskiego (np. spadek który ostatecznie został przeznaczony na kupno domu rodzinnego).

Jeżeli majątek małżeński w Twoim przypadku nie jest wystarczający do zapewnienia stabilności finansowej Twojemu byłemu mężowi lub żonie albo jeśli nie wystarczy on na zaspokojenie potrzeb finansowych Twoich dzieci po jego podziale, to sąd może postanowić o włączeniu mienia niewchodzącego w skład małżeńskiej wspólnoty majątkowej do postępowania.

Czy intercyza może ochronić mój majątek?

Intercyza odgrywa ważną role w postępowaniu rozwodowym i zostanie należycie wzięta pod uwagę przez sąd, niezależnie od kraju na którego terenie została ona podpisana.

Jeśli rozważasz możliwość sporządzenia intercyzy, to ważnym jest aby została ona starannie opracowana przez doświadczonego na tym polu prawnika specjalizującego się w prawie rodzinnym i znającego realia prawa brytyjskiego, a także będącego pewnym co do tego jakie kroki powinny zostać podjęte.

Jednakże, niezależnie od tego czy intercyza została podpisana czy nie, sąd będzie przede wszystkim starał się upewnić, że potrzeby finansowe zarówno współmałżonków jak i rodziny jako takiej będą zaspokojone już po zakończeniu postępowania rozwodowego.

Czy moja emerytura wchodzi w skład majątku małżeńskiego?

Często z prośbą o pomoc i poradę przychodzi do nas jeden z rozwodzących się współmałżonków, który martwi się o to że fundusze zgromadzone na jego/jej funduszu emerytalnym zostaną uszczuplone podczas postępowania rozwodowego.

Jeśli płaciłeś składki emerytalne podczas Waszego małżeństwa, to będzie to podczas postępowania rozpatrywane jako część majątku małżeńskiego, a Twój były mąż lub żona może być uprawniony/a do części (lub potencjalnie nawet całości) tych funduszy na podstawie sądowego ‘nakazu podziału emerytury’ (ang. pension sharing order). Dzieje się tak, ponieważ emerytura jest często postrzegana przez sąd jako wspólne oszczędności na czas po przekroczeniu wieku emerytalnego i są one uznawane na tej podstawie za inwestycje i oszczędności wchodzące w skład małżeńskiej wspólnoty majątkowej.

Nakaz podziału emerytury określa to jaka część emerytury zostanie przekazana Twojemu byłemu małżonkowi lub jaką część emerytury swojego byłego współmałżonka otrzymasz. Kwota ta jest opisana jako procent od „wartości przeniesienia.

Podejmując taką decyzję sąd przyjrzy się potrzebom finansowym każdego z małżonków i alokując środki będzie dążył do przekazania każdej ze stron sprawiedliwej i rozsądnej części całego majątku małżeńskiego.

Co stanie się z naszym domem rodzinnym po rozwodzie?

Wiele osób zakłada, że dom rodzinny (czyli główne miejsce zamieszkania pary i ich dzieci w trakcie trwania ich związku małżeńskiego) zostanie automatycznie sprzedany, a dochód z tego tytułu zostanie podzielony na pół i wypłacony równo każdej ze stron procesu rozwodowego.

Jednakże, nawet jeśli dom rodzinny jest zarejestrowany na obu małżonków, to sąd ma prawo nie podejmować takiej decyzji jeśli okaże się, że np. został on sfinansowany z środków niewchodzących w skład małżeńskiej wspólnoty majątkowej.

Należy zauważyć przy tym, że sąd rozpatruje każdą sprawę indywidualnie, biorąc przy tym pod uwagę zarówno dobro obu ze stron, jak i dzieci.

Co określamy mianem mienia wchodzącego w skład małżeńskiej wspólnoty majątkowej “o wysokiej wartości”?

Mieniem o wysokiej wartości które zostało nabyte w trakcie trwania związku małżeńskiego nazywamy w tym przypadku m.in.:

  • Firmy bądź udziały w firmach;
  • Dzieła sztuki, antyki oraz samochody klasyczne lub wyczynowe;
  • Inwestycje w nieruchomości, takie jak nieruchomości, grunty i ośrodki wypoczynkowe pod wynajem;
  • Wysokie odszkodowania o długoterminowym charakterze oraz programy motywacyjne w miejscu pracy np. w postaci udziałów w firmie.

Jeśli podczas decydowania o podziale majątku brane będą również pod uwagę tego typu aktywa o wysokiej wartości, to będzie to stanowić dodatkowe wyzwanie dla rozwodzącej się pary, w której obie ze stron muszą otrzymać mienie dostosowane do ich sytuacji finansowej i potrzeb.

Niestety, często zdarza się że partner lub partnerka nie zgłosi faktu posiadania pewnego mienia lub stara się fakt taki ukryć, chcąc uniknąć konieczności uwzględnienia ich podczas procesu rozwodowego. Działania takie określane są mianem “ukrywania aktywów” (ang. concealing assets) i podlegają karze.

Każdy, kto zostanie uznany za winnego ukrywania aktywów może zostać dodatkowo obciążony poprzez mniej korzystne dla danej strony podzielenie majątku małżeńskiego, niż takie na jakie mogliby liczyć wcześniej. Druga strona jednocześnie może liczyć na otrzymanie większej części pozostałych aktywów wraz z odszkodowaniem. Strona uznana za winną ukrywania aktywów może również zostać obciążona dodatkowymi kosztami.

W przypadku podejrzenia co do tego, że którakolwiek ze stron próbuje ukryć część swoich aktywów, sąd może wydać nakaz zapobiegający zbyciu aktywów i wprowadzający konieczność zamrożenia wszystkich kont bankowych powiązanych ze stronami postępowania.

Czy będę musiał płacić świadczenia alimentacyjne?

Na małżonkach spoczywa regulowany zasadami prawa zwyczajowego Wielkiej Brytanii wspólny obowiązek wzajemnego wspierania się podczas trwania ich związku małżeńskiego (lub związku partnerskiego), przy czym niestety wiele osób zapomina o tym, że w związku z zasadami zawartymi w stosownych ustawach obowiązek ten kontynuuje obowiązywać nawet po rozłące.

Regularne, obligatoryjne świadczenia na rzecz osób fizycznych (lub alimenty) obejmują szereg nakazów, które sąd może wydać w celu zarządzenia zasobami obu stron w taki sposób aby możliwe było zapewnienie obu z nich sprawiedliwego wyniku procesu rozwodowego. Zasadniczo sąd musi zdecydować czy małżonek o wyższych dochodach musi przekazać drugiej stronie jednorazową wypłatę i / lub zapewnić stałe wsparcie finansowe.

Alimenty to kwestia wyjątkowa dla każdej rozwodzącej się pary, gdzie każda ze spraw jest osobno rozpatrywana przez sądy. Obowiązek alimentacyjny wygasa z reguły po z góry określonym czasie lub w przypadku ponownego zawarcia związku małżeńskiego albo śmierci strony, której przysługują świadczenia alimentacyjne.

Proces rozwodowy, w tym kwestia podziału majątku, może wydawać się skomplikowany, zagmatwany i przytłaczający dla wszystkich zaangażowanych osób.

Aby uzyskać więcej informacji prosimy o kontakt z Iwoną Durlak z naszego zespołu prawników specjalizujących się w prawie rodzinnym drogą telefoniczną: 033 0107 0109, lub mailową: i.durlak@imd.co.uk

Powyższy artykuł zawiera jedynie podstawowe informacje i nie stanowi profesjonalnej lub prawnej porady. Prosimy mieć również na uwadze, że zasady prawne, o których mowa w artykule, mogły ulec zmianie od czasu jego publikacji.

Opublikowane przez:

Iwona Durlak Senior Partner

Prawo Rodzinne – IMD Solicitors LLP

Zobacz wszystkie artykuły

Nagrody i Akredytacje

IMD w Mediach