Centrum doradztwa

6 kwietnia 2022 roku weszła w życie największa od 50 lat zmiana prawa rozwodowego w Anglii i Walii – rozwody bez orzekania o winie. Przed tą zmianą, prawnicy prawa rodzinnego próbowali łagodzić zajadłe postępowania i zachęcali swoich klientów do bardziej pojednawczego podejścia czy przedstawiania bardziej łagodnych form nieakceptowalnego zachowania w pozwach o rozwód.

Jednakże po sprawie Owens przeciwko Owens, w której sąd uznał, że przykłady zachowania męża powódki były zbyt łagodne, nastąpił uciążliwy okres kiedy prawnicy, aby uniknąć tego kłopotu, zachęcali swoich klientów do wyolbrzymiania przykładów nieakceptowalnego zachowania.

Rozwodem bez orzekania o winie latami zajmowały się następujące po sobie rządy, jednakże żaden z nich nie chciał zmieniać status quo. Dopiero po sprawie państwa Owens w 2018 roku, brytyjski Sąd Najwyższy poprosił Parlament o interwencję i zmianę prawa. A co  dzieje się w innych krajach? Czy Anglia i Walia są liderami wyścigu o rozwód bez orzekania o winie?

Malta, Chiny, Kanada czy Australia to tylko kilka przykładów państw, gdzie  rozwód bez orzekania o winie stanowi część systemu prawnego. Kalifornia była pierwszym stanem w USA, który wprowadził to prawo w 1970 roku. Wcześniej, małżonkowie nie tylko mogli z łatwością składać, ale też rzeczywiście składali fałszywe zarzuty jako powody rozwodu. Małżonek, który złożył takie zarzuty mógł uzyskać przewagę finansową, a małżonek oskarżony takim zarzutem nie tylko był karany finansowo, ale też cierpiała na tym jego reputacja. Po wprowadzeniu rozwodu bez orzekania o winie, nikt nie był na straconej pozycji, a powody rozwodu nie musiały być upubliczniane.

Z 50. stanów, 17 pozwala na rozwody bez orzekania o winie. Pozostałe 33, z różnych powodów, umożliwia złożenie pozwu zarówno o rozwód bez orzekania o winie, jak i pozwu gdzie wina zostanie przypisana jednemu z małżonków.

Jasne jest to, że w wyżej wymienionych jurysdykcjach rządy odeszły od traktowania małżeństwa jako instytucji, której trwanie lub rozwiązanie powinno oceniać państwo i przeszły do traktowania go jako związku opartego na obopólnej zgodzie. Dlatego też, jeżeli jedna ze stron wycofuje swoją zgodę, małżeństwo powinno być rozwiązane. Z prawnego punktu widzenia jest to praktyczny ruch w kierunku, w którym państwo spełnia jedynie rolę administracyjną oraz w minimalny lub wręcz zerowy sposób analizuje małżeństwo pod kątem zewnętrznych standardów, takich jak wina.

W Niemczech, Kolorado i Kalifornii pozwy o rozwód uznaje się za rozstrzygający dowód rozpadu małżeństwa. Pomimo tego, istnieje możliwość podważenia wniosku rozwodowego na podstawie braku właściwości sądu do rozstrzygania w sprawie, ważności małżeństwa, oszustwa/przymuszenia czy też błędów proceduralnych. Powyższe sprzeciwy nie omawiają tego czy spełniono przesłanki rozwiązania małżeństwa, a jedynie to czy w ogóle małżeństwo istnieje lub, czy sąd ma prawo go rozwiązać.

W Hiszpanii, Szwecji i Finlandii, pozwany nieformalnie wskazuje swój sprzeciw wobec rozwodu poprzez wypełnienie formularza w odpowiedni sposób, aczkolwiek ma to tylko symboliczne znaczenie. W żadnym z tych krajów nie ma przepisów pozwalających na to, aby pozwany zarejestrował swoją chęć pozostania w małżeństwie.

We Francji rozwód bez orzekania o winie wprowadzono w latach 70. XX wieku i jest on najbardziej popularną metodą jego uzyskania (wg oficjalnych statystyk, ponad połowa rozwodów odbywa się w ten sposób). Kraj nad Sekwaną poszedł nawet o krok dalej niż Anglia i Walia. W 2016 roku wprowadzono tam przepisy o bezspornych rozwodach, co umożliwiło rozwiązanie małżeństwa bez jakiegokolwiek udziału sądu. Zamiast chodzić na posiedzenia sądowe, pary wraz ze swoimi prawnikami spisują umowę, którą następnie składa się do podpisu notariuszowi.

Pomimo iż do rozstrzygania pozwów o rozwód właściwe mogą być sądy kilku krajów, rozpoczęcie postępowania rozwodowego w Wielkiej Brytanii dla wielu osób jest o wiele bardziej korzystne, niż w krajach takich jak Australia, Kanada, Francja czy też niektóre stany USA. Jednym z takich powodów jest to, iż w Londynie podział majątku jest o wiele bardziej korzystny dla  mniej zamożnych małżonków (w większości kobiet))  niż w innych krajach. Sędziowie w Anglii i Walii mają szersze prawo do decydowania o tym jak należy podzielić majątek małżeński.

Pozew rozwodowy należy złożyć w preferowanym przez siebie kraju jak najszybciej, gdyż późniejsza zmiana właściwości sądu po rozpoczęciu postępowania jest trudna. Bardziej zamożni klienci, których majątek jest złożony i którzy mają więzi z kilkoma krajami, często mogą wybrać gdzie się rozwieść. Na przykład, osoba mieszkająca w Niemczech, urodzona w Wielkiej Brytanii i działająca we Francji może złożyć pozew w każdym z tych krajów.

Są też jednak pewne pułapki. W większości krajów w Europie jednym z kryteriów pozwalających na złożenie tam wniosku o rozwód jest fizyczna obecność w danym kraju przez odpowiedni okres przed rozpoczęciem postępowania. Nawet gdy jeden z małżonków złoży wniosek w danym kraju, nie oznacza to, że sprawa się tam odbędzie. W przypadku rozwodów bez orzekania o winie, podważenie właściwości sądu jest argumentem często używanym przez osoby niechcące rozwieść się w Anglii lub Walii.

Eksperci od międzynarodowego prawa rozwodowego w Wielkiej Brytanii

Nasi specjaliści od prawa rodzinnego prowadzą sprawy zawierające elementy międzynarodowe, a w szczególności rozwody transgraniczne na terenie Wielkiej Brytanii, w których jedna ze stron ma więzi z innym krajem. Być może jesteś obywatelem Francji lub Niemiec mieszkającym w Anglii i zastanawiasz się nad rozwodem w Wielkiej Brytanii albo otrzymałeś dokumenty sądowe z Wielkiej Brytanii? Jeśli tak, powinieneś jak najszybciej skontaktować się naszymi najwyższej klasy prawnikami z zakresu prawa rodzinnego pod numer 0330 107 0109 lub poprosić o oddzwonienie. 

Niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady prawnej ani profesjonalnej. Należy pamiętać, że od czasu publikacji tego artykułu prawo mogło ulec zmianie.